Bạn cần lưu ý gì khi đi khám trầm cảm? | Safe and Sound

Trầm cảm là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến nhất hiện nay, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Nhiều người gặp phải cảm giác tội lỗi kéo dài, mất hứng thú với cuộc sống, hoặc thậm chí có ý nghĩ tự làm hại bản thân nhưng không biết rằng mình cần sự giúp đỡ. Theo các bác sĩ tâm thần, việc đi khám sớm giúp phát hiện và điều trị trầm cảm kịp thời, giúp bệnh nhân có thể kiểm soát các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Nguyễn Hoàng Nguyên | Thạc sĩ. Bác sĩ - Ứng dụng chăm sóc sức khỏe tinh thần Safe and Sound Viện Ứng Dụng Công Nghệ Y Tế (IMT)

1. Dấu hiệu trầm cảm cần phải đi khám bác sĩ tâm thần

Chuyên gia tâm lý cho rằng một trong những sai lầm thường gặp là người bệnh nghĩ rằng mình chỉ đang “buồn một chút thôi” và tình trạng đó sẽ tự biến mất. Cùng quan điểm với các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần, trầm cảm không đơn thuần là cảm giác buồn chán, mà là một rối loạn có hệ thống, ảnh hưởng sâu sắc đến suy nghĩ, hành vi, năng lượng sống và chất lượng cuộc sống. Việc chẩn đoán và can thiệp sớm đóng vai trò quyết định trong việc cải thiện sức khỏe tâm thần và phòng ngừa biến chứng nặng nề hơn như rối loạn lo âu, hành vi tự hại hay suy giảm chức năng xã hội.

Người mắc trầm cảm có thể biểu hiện qua nhiều khía cạnh. Trước hết là sự thay đổi cảm xúc kéo dài, với cảm giác buồn bã, vô vọng, hoặc cảm giác tội lỗi sâu sắc. Chuyên gia tâm lý cho rằng họ thường xuyên tự trách mình vì những điều đã xảy ra, hoặc thậm chí vì những lỗi lầm không tồn tại. Những cảm xúc tiêu cực này khiến họ thấy mình không xứng đáng được yêu thương hay giúp đỡ, dẫn đến việc tự cô lập.

Ảnh 1: Người mắc trầm cảm thường xuyên tự trách mình vì những điều đã xảy ra

Bên cạnh đó, một biểu hiện rất đặc trưng của trầm cảm là mất hứng thú hoàn toàn với những hoạt động từng yêu thích. Người bệnh không còn thấy niềm vui trong việc ăn uống, làm việc, chơi thể thao hay gặp gỡ bạn bè. Nhiều bệnh nhân mô tả rằng “mọi thứ trở nên nhạt nhòa và vô nghĩa”. Theo các bác sĩ tâm thần, đây là biểu hiện của sự suy giảm chức năng dopamin – một chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến khoái cảm và động lực.

Ngoài những biến đổi về mặt cảm xúc, trầm cảm còn gây ra hàng loạt rối loạn thể chất. Người bệnh có thể bị mất ngủ kéo dài hoặc ngủ quá nhiều, ăn quá ít hoặc ăn vô độ, dẫn đến sút cân hoặc tăng cân mất kiểm soát. Năng lượng cơ thể cũng giảm sút rõ rệt, người bệnh cảm thấy mệt mỏi liên tục, không thể tập trung hoặc hoàn thành công việc đơn giản. Một số trường hợp còn xuất hiện những triệu chứng cơ thể không rõ nguyên nhân như đau đầu, đau dạ dày, hoặc nhức mỏi toàn thân.

Điều nguy hiểm nhất là khi trầm cảm tiến triển nặng, người bệnh có thể xuất hiện suy nghĩ tự sát hoặc hành vi tự hủy hoại bản thân. Họ có thể viết nhật ký với nội dung tiêu cực, đột ngột tặng lại những món đồ quan trọng, hoặc thể hiện sự chia ly. Theo các bác sĩ tâm thần và chuyên gia tâm lý, bất kỳ dấu hiệu nào liên quan đến hành vi tự tử đều cần được can thiệp ngay lập tức.

Vì vậy, nếu bạn hoặc người thân có các biểu hiện kể trên kéo dài trên 2 tuần, đặc biệt là cảm giác tội lỗi, mất động lực, hoặc có ý nghĩ tiêu cực về cái chết, hãy chủ động đến gặp bác sĩ tâm thần và chuyên gia tâm lý để được đánh giá chính xác và hướng dẫn điều trị phù hợp.

2. Những điều cần lưu ý khi đi khám bác sĩ tâm thần

Đi khám tâm thần có thể là một trải nghiệm lạ lẫm và đôi khi khiến người bệnh cảm thấy lo âu hoặc phòng bị. Tuy nhiên, việc hiểu rõ quá trình khám và chuẩn bị đầy đủ sẽ giúp quá trình điều trị trở nên nhẹ nhàng, hiệu quả hơn. Theo các bác sĩ tâm thần, quá trình chẩn đoán và điều trị trầm cảm không chỉ dựa vào triệu chứng, mà còn yêu cầu sự hợp tác toàn diện từ người bệnh và gia đình.

Trước khi đến gặp bác sĩ, bạn nên ghi chép chi tiết các triệu chứng đang gặp phải: từ những thay đổi về cảm xúc (buồn bã, lo âu, tức giận), đến các biểu hiện thể chất (mất ngủ, thay đổi ăn uống, đau đầu, kiệt sức), và cả những suy nghĩ tiêu cực như cảm giác tội lỗi hay muốn biến mất khỏi thế giới. Càng chia sẻ cụ thể, bác sĩ càng dễ chẩn đoán chính xác và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp.

Ảnh 2: Trước khi đến gặp bác sĩ, bạn hãy ghi lại những triệu chứng mình đã gặp phải

Ngoài ra, bạn cần chuẩn bị thông tin về tiền sử cá nhân và gia đình. Nếu người thân từng mắc trầm cảm, rối loạn lo âu hay các vấn đề sức khỏe tâm thần khác, thông tin này sẽ giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ và điều chỉnh liệu pháp. Đừng quên thông báo về các loại thuốc đang sử dụng, kể cả thảo dược hay thực phẩm chức năng.

Khi bước vào buổi khám, điều quan trọng nhất là thái độ cởi mở và tin tưởng. Theo các bác sĩ tâm thần, việc bệnh nhân cảm thấy an toàn và không bị phán xét là yếu tố quyết định đến sự hợp tác lâu dài. Bạn không cần cố gắng "diễn đạt cho đúng", hãy nói thật những gì bạn nghĩ, cảm thấy và hành động, kể cả khi đó là những suy nghĩ đen tối hay hành vi mà bạn xấu hổ. Bác sĩ ở đây để giúp bạn – không phải đánh giá bạn.

Bên cạnh bác sĩ, chuyên gia tâm lý cũng là người đồng hành quan trọng trong quá trình điều trị. Trị liệu tâm lý giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân sâu xa gây nên trầm cảm, rèn luyện kỹ năng kiểm soát cảm xúc, giải quyết xung đột nội tâm và xây dựng lối sống lành mạnh. Làm việc với chuyên gia tâm lý, bạn cần xác định rõ mục tiêu trị liệu, chuẩn bị tâm lý cho quá trình dài hơi, và kiên trì luyện tập các kỹ thuật được hướng dẫn – từ ghi nhật ký cảm xúc, thực hành thư giãn cho đến tái cấu trúc nhận thức tiêu cực.

Một điểm đáng lưu ý khác là bạn không nên kỳ vọng điều kỳ diệu xảy ra sau một buổi khám hay vài viên thuốc. Trầm cảm là rối loạn mạn tính, đòi hỏi điều trị liên tục và theo dõi sát sao. Các bác sĩ tâm thần thường bắt đầu với liều thuốc thấp, tăng dần theo đáp ứng, và cần vài tuần để thấy hiệu quả rõ rệt. Do đó, hãy kiên nhẫn, giữ liên lạc định kỳ với bác sĩ và chuyên gia tâm lý, và đừng ngại thông báo nếu bạn cảm thấy tình trạng xấu đi hoặc xuất hiện tác dụng phụ.

Ảnh 3: Không nên kỳ vọng rằng bệnh lý của mình sẽ hết sau một buổi trị liệu hoặc một vài viên thuốc

Cuối cùng, đừng quên chăm sóc bản thân song song với điều trị y tế. Thiết lập thói quen sinh hoạt đều đặn, ngủ đủ giấc, ăn uống lành mạnh, vận động nhẹ và dành thời gian cho hoạt động yêu thích đều có tác dụng hỗ trợ điều trị. Và quan trọng hơn cả – hãy cho phép mình được yếu đuối, được giúp đỡ và được chữa lành.

3. Safe and Sound hỗ trợ người mắc trầm cảm như thế nào?

Với sự phối hợp giữa Bác sĩ tâm thần -  Chuyên gia tâm lý và ứng dụng Công nghệ trong chăm sóc sức khỏe tinh thần, dịch vụ tư vấn/tham vấn Safe and Sound tự hào tiên phong hỗ trợ bạn  “Tự phát hiện sớm - Sơ cứu cảm xúc tức thời - Hỗ trợ đồng hành dài hạn”

Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất! 

CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia tâm lý

• Tại Fanpage Bác sĩ tâm lý SNS
• Hoặc tải và đặt lịch tham vấn trên ứng dụng Safe and Sound để quản lý và theo dõi lịch mọi lúc, mọi nơi

Safe and Sound thuộc Viện Ứng dụng Công nghệ Y tế (IMT)

Đọc thêm

Rạch tay có phải phương pháp ứng phó với trầm cảm đúng?

Điều trị mất ngủ kéo dài ở người bị trầm cảm như thế nào?

Cùng bác sĩ tâm lý phát hiện 5 hiểu lầm về trầm cảm sau sinh